CLT Gent realiseert betaalbare woningen met steun van Hefboom
“Het eerste project realiseren was een uitputtend proces tegen onwetendheid en voor aangepaste regelgeving. We hopen verder constructief te kunnen werken met minister Depraetere, om het CLT-model verder in Vlaanderen te verspreiden.”
In Gent zijn vandaag meer dan 2.400 mensen dak-of thuisloos en staan er meer dan 10.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning. Die cijfers zijn helaas geen uitzondering maar het gevolg van de aanhoudende stijging van de woonprijzen. Gronden en woningen worden steeds duurder terwijl de wachtlijsten voor sociale woningen steeds langer worden.
CLT Gent ontwikkelt woningen voor mensen met een laag of bescheiden inkomen, volgens het Community Land Trust (CLT) model. Zij leveren nu, met steun van Hefboom, 34 woningen op in het eerste CLT-project in Vlaanderen. Het gaat om 34 betaalbare, kwalitatieve en energiezuinige woningen met een privétuin of -terras, een gedeelde gemeenschapsruimte en collectieve tuin voor de bewoners.
Een nieuw woon- en gemeenschapsmodel
De CLT’s zijn ontstaan vanuit de zoektocht naar hoe woningen betaalbaar kunnen blijven voor iedereen. Volgens dit model kopen bewoners de woning, maar niet de grond. Die blijft eigendom van de gemeenschap. Door enkel de woning te kopen, en niet de grond, blijft de prijs lager en betaalbaar. Zo blijven de woningen voor altijd beschikbaar en betaalbaar voor mensen met lage inkomens. Generatie na generatie.
De ambitie van CLT reikt echter veel verder dan enkel betaalbaar wonen. Een CLT bouwt ook actief mee aan de woongemeenschap in de wijk. Door gemeenschappelijke voorzieningen mee op te nemen in het project, door buurtactiviteiten en overleg te organiseren. Maar ook door het delen van bijvoorbeeld materiaal of vervoersmiddelen op te zetten en te stimuleren. Binnen een CLT zijn telkens de drie betrokken partijen, elk gelijkwaardig, vertegenwoordigd: de bewoners, de lokale overheid en sponsoren, middenveldorganisaties en de buurt en experten.
Vastgoedeigendom herbekeken
Bewoners worden dus eigenaar van hun woning, terwijl de grond eigendom blijft van de CLT. Zo heeft de CLT enerzijds een stichting die de gronden en het vastgoed verwerft, en anderzijds een vzw die zich richt op ledenwerving, gemeenschapsopbouw en vorming van de kandidaat-bewoners. Na de oprichting van vzw CLT Gent in 2013 kwam er in 2015 zicht op beschikbare grond voor het project. In 2017 werd door de vzw, samen met SoGent (Stadsontwikkeling Gent) en Hefboom de gelijknamige stichting opgericht, om de grond in onder te brengen.
De stichting CLT blijft voor eeuwig eigenaar van de gronden, terwijl de woningen kunnen verkocht worden aan nieuwe eigenaars. De meerwaarde op de verkoopprijs blijft beperkt tot een indexering en eventuele eigen investeringen van de eigenaars, waardoor rond-of woningspeculatie een halt wordt toegeroepen. Alle mensen die in aanmerking komen voor een sociale koopwoning, kunnen zich als kandidaat-bewoner aanmelden.
Betaalbaar wonen als speerpunt in de strijd tegen armoede
Het CLT-model biedt, naast de vele andere betaalbare woonvormen (huur en koop) een unieke oplossing, door de woningkoopmarkt aan banden te leggen, met de niet-speculatieve (door)verkoop-formule. “Het eerste project realiseren was een uitputtend proces tegen onwetendheid en voor aangepaste regelgeving. We hopen verder constructief te kunnen werken met minister Depraetere, om het CLT-model verder in Vlaanderen te verspreiden.”, zegt Bert Vandepitte van CLT Gent. “Erkenning krijgen als woonpartner, zoals in Brussel het geval is, zou daarbij al een hele steun zijn; gestructureerde staatssteun, zoals in Frankrijk zou een enorme boost geven. Het is immers pas bij opschaling van het aantal CLT-woningen dat men er wereldwijd in slaagt break-even te draaien en financiële zelfstandigheid te bereiken.”
Betaalbaar wonen is vandaag een begrip dat bij quasi alle politieke partijen bovenaan de agenda staat. Dat is goed maar ook broodnodig. Organisaties en initiatieven zoals CLT Gent, spelen vandaag een voortrekkersrol in het effectief realiseren van betaalbaar -en dus inclusief- wonen. Maar om financieel autonoom te kunnen draaien en deze innovatieve woonvormen verder te kunnen ontwikkelen en uitbreiden, is er nog nood aan ondersteuning. Zo is er bijvoorbeeld nog veel werk aan het inpassen van zo’n modellen in bestaande wetgeving en regelgeving rond wonen en vastgoed. Pioniers als CLT Gent verzetten daarin bakens.
Piet Callens, verantwoordelijke Hefboom financiering: “Om de noodzakelijke maatschappelijke innovatie rond betaalbaar wonen te stimuleren, steunen we met Hefboom initiatieven zoals CLT al vanaf een vroeg stadium. Daar waar reguliere financiers vaak terughoudend zijn. De enkelen die er zich toch toe wagen, dringen dan technieken uit de bestaande vastgoedfinanciering op, waardoor de beoogde maatschappelijke impact dreigt te eroderen. Ook op zo’n moment trachten we een ‘hefboom’ te zijn door samen met de banken een stuk van de financiering voor onze rekening te nemen. Het geeft ons de mogelijkheid om de financieringsmix zo te modeleren dat het maatschappelijk doel niet moet inboeten.”
