De principes van coöperatief ondernemen bij Hefboom

Coöperaties bouwen aan een betere wereld. Ze geven zuurstof aan economie en samenleving. Hefboom is deel van de internationale coöperatieve beweging. Daarom zetten we tijdens het Internationaal Jaar van de Coöperaties de principes in de kijker die het fundament vormen voor zowel onze eigen werking als de 3 miljoen andere coöperaties wereldwijd.

Het coöperatieve gedachtegoed is eeuwenoud en bestond al bij de Grieken en de Romeinen. In de middeleeuwen waren gilden al volgens coöperatieve ideeën gestructureerd. Vanaf het midden van de 19de eeuw ontstonden eerst in Duitsland en later ook in België coöperaties in de strijd tegen armoede en honger als gevolg van de industrialisatie.

Vandaag zijn coöperaties overal in de wereld te vinden, van kleine boerengemeenschappen tot grote aankoopcentrales. Ongeveer 12% van de wereldbevolking is lid van een coöperatie. Al die coöperaties samen bieden werk aan zo’n 280 miljoen mensen wereldwijd.

Drie fundamenten

Het coöperatieve gedachtegoed rust op 3 fundamenten:

• Samen ondernemen: elke coöperatie vertrekt vanuit een gemeenschappelijke behoefte en het verlangen van mensen om door samen te ondernemen te komen tot de invulling van die behoefte.
• Eigenaarschap: in elke coöperatie zijn de leden samen eigenaar en is er geen puur winstbejag. Een coöperatie streeft niet naar winstmaximalisatie maar naar doelmaximalisatie.
• Autonomie en zeggenschap: elke coöperatie is autonoom en wordt op een democratische manier beheerd door de leden.

Zeven principes

De fundamentele waarden van de coöperatieve beweging zijn: zelfredzaamheid, verantwoordelijkheidszin, democratie, gelijkheid, billijkheid en solidariteit. Om deze waarden concreet te verwezenlijken, formuleerde de Internationale Coöperatieve Alliantie (ICA) 7 coöperatieve principes.

• Vrijwillig en open lidmaatschap
• Democratische controle door de leden
• Economische participatie vanwege de leden
• Autonomie en onafhankelijkheid
• Onderwijs, vorming en informatieverstrekking
• Samenwerking tussen coöperaties
• Aandacht voor de gemeenschap

Die principes bewijzen al meer dan 100 jaar hun nut voor de samenleving. Steeds meer vinden ze ook in Vlaanderen ingang en vormen ze het kompas voor lokale coöperaties.

Hefboom als coöperatie

Hefboom is een door de Nationale Raad voor de Coöperatie (NRC) erkende coöperatie en dus zijn de 7 coöperatieve principes ook voor ons richtinggevend. Dit is hoe we ze toepassen binnen onze werking.

Vrijwillig en open lidmaatschap: Iedereen kan coöperant worden van Hefboom. Als Hefboomcoöperant zet je jouw spaargeld aan het werk op een manier die niet alleen financieel, maar ook sociaal en duurzaam verantwoord is. Je helpt ons mee organisaties en projecten te ondersteunen die kwaliteitsvol en inclusief leven, wonen en werken mogelijk maken. Zo maak je een warmere en eerlijkere samenleving mogelijk én je verdient er nog iets aan.

Vertegenwoordiging en democratische werking: Bij Hefboom ben je meer dan een coöperant, je bent een essentieel onderdeel van een community van meer dan 1.100 coöperanten die actief bijdraagt aan verandering. Als coöperant ben je welkom op de jaarlijkse algemene vergadering waar de inhoudelijke werking en financiële resultaten worden voorgesteld. Het is ook de algemene vergadering die de bestuurders van Hefboom kiest. Die zetelen ten persoonlijke titel en worden niet vergoed voor hun mandaat.

Economische participatie door de leden: Coöperant van Hefboom worden kan al met een inbreng van 250 euro. Daarvoor ontvang je 5 aandelen. Hefboom streeft een bescheiden financieel voordeel na voor zijn coöperanten en betaalt een billijk dividend uit wanneer mogelijk. Voor het jaar 2023 bijvoorbeeld werd een dividend van 0,60% toegekend na goedkeuring door de algemene vergadering.

Autonomie en onafhankelijkheid: Hefboom is een onafhankelijke coöperatie. We hebben geen akkoorden met specifieke aandeelhouders, overheden, klanten of leveranciers die onze autonomie in gevaar kunnen brengen. De portefeuille van externe financiering (leningen en achtergestelde leningen) is zoveel mogelijk langlopend en afkomstig van een brede selectie aan kredietgevers. Zo kan er geen afhankelijkheidsrelatie of feitelijke controlesituatie ontstaan.

Informatieverstrekking: Hefboom streeft naar maximale transparantie. We informeren onze coöperanten en stakeholders (koepelorganisaties, partners en klanten) over onze werking, ons aanbod én die van onze klantenbasis via onze communicatiekanalen: website, sociale media en maandelijkse nieuwsbrieven.

Samenwerking: Samenwerking met andere coöperaties en maatschappelijke actoren staat centraal in onze werking. Hefboom zoekt die verbinding onder andere als stichtend lid van de Europese Federatie van Ethische en Alternatieve Financiers en Bankiers (FEBEA), lid van – en bestuurder – bij Coopkracht, supporter van het netwerk van hernieuwbare energiecoöperaties Copias en lid van het European Microfinance Network (EMN). We delen onze kantoren in de Cellebroersstraat in Brussel met 9 andere organisaties en koepels en versterken elkaars werking waar mogelijk.

Maatschappelijke doelen: Op verschillende manieren ondersteunen we zinvolle maatschappelijke projecten. Zo steunen we een aantal goede doelen met giften. We ondersteunen ook enkele filantropiefondsen met het technisch en inhoudelijk beheer. Organisaties die het financieel moeilijk hebben, kunnen kosteloos of aan verminderd tarief beroep doen op onze diensten.

Meer info over de Internationale Coöperatieve Alliantie en de coöperatieve principes vind je op https://ica.coop/en