“Vrijwilligers doen een organisatie groeien.”

In gesprek met Erik Devogelaere, vrijwilliger en voorzitter van het kredietcomité bij Hefboom

Wat zou een organisatie zijn zonder haar vrijwilligers? Ook bij Hefboom hebben ze een waardevolle inbreng. Op de Internationale Dag van de Vrijwilliger zetten we hen daarom graag in de kijker. Erik Devogelaere is sinds twee jaar voorzitter van het kredietcomité. Zijn ervaring en expertise vormen een welgekomen ondersteuning voor het Hefboom-team.

Erik is bedrijfspsycholoog van opleiding en na een lange carrière in de sociale economie sinds enkele jaren op pensioen. De kennis die hij opbouwde als professional bij organisaties als Amnesty International, Fairfin, Fairtrade Original en Rikolto zet hij nu graag in als vrijwilliger bij onder andere Hefboom.

Helicopterview

Door zijn vroegere loopbaan kende Erik Hefboom al langer. “Toen ik kort na mijn pensioen door directeur John Vanwynsberghe werd gevraagd als vrijwilliger-voorzitter van het kredietcomité heb ik dus direct ja gezegd. Hefboom is het soort organisatie waar ik me graag voor inzet en het voorstel paste ook goed bij mijn competenties. Ik heb weliswaar geen economisch diploma, maar ben altijd vanuit een helicopterview met cijfers bezig geweest. Bij Rikolto, mijn laatste werkgever, was ik financieel verantwoordelijke.”

“Al tijdens mijn loopbaan nam ik bestuursfuncties op in verschillende organisaties. Ik ben groot voorstander van het principe van good governance en vond het altijd fijn om ook aan de andere kant van de directietafel te zitten. En dat doe ik vandaag nog altijd. Zo ben ik voorzitter van ViTeS, de koepel van 13 kringwinkels in Vlaams-Brabant. Dat is een grote sociale economieorganisatie met zo’n 750 medewerkers. Nadat we investeerden in Trividend, ben ik gevraagd om ook daar bestuurder te worden. En dan is de stap naar Hefboom letterlijk en figuurlijk klein.”

Waardengedreven

Er zit een duidelijke rode draad in het soort organisaties waar Erik voor kiest, vroeger als professional en nu als vrijwilliger. “Hoe je leven en je carrière zich ontwikkelt is een groot stuk toeval. Eigenlijk was ik op basis van mijn diploma voorbestemd om als HR-verantwoordelijke te eindigen in een grote multinational. Maar het is anders gelopen. Ik koos voor organisaties die waardengedreven zijn.”

Ondanks hun verscheidenheid hebben die organisaties iets gemeen. “De combinatie van een sterk inhoudelijke missie met een financieel gezonde bedrijfsvoering is iets wat me ook persoonlijk drijft”, geeft Erik aan. “Abstracte uitdagingen vertalen in concrete acties. Wat gaan we doen? Wat moet dat kosten? En wat gaat het opbrengen? ViTeS bijvoorbeeld is per definitie sociale economie. Ze krijgen weliswaar subsidies, maar er moet ook ondernomen worden. Op het einde van de rit moeten de cijfers wel kloppen. Die combinatie van profit en purpose vind ik geweldig.”

Kredietcomité modereren

Als voorzitter van het kredietcomité van Hefboom leidt Erik sinds twee jaar de maandelijkse bijeenkomsten in goede banen. “Mijn kennis en ervaring komen uiteraard goed van pas, maar ik heb ook al veel bijgeleerd. Als mijn collega-vrijwilligers die uit de bankwereld komen het over specifieke financiële termen hebben bijvoorbeeld. Gelukkig worden de dossiers altijd zeer goed voorbereid door de kredietconsulenten van Hefboom. Zij doen ook de voorselectie. De minder sterke dossiers komen gewoon niet bij ons.”

Hoe verloopt de beoordeling dan concreet? “De kredietconsulent stelt elk dossier voor en dan volgt de bespreking. Het dossier moet onderbouwd zijn, ook financieel. Dus worden er best veel kritische vragen gesteld. Wat we niet doen is oordelen over de inhoud van een aanvraag. We stellen niet in vraag welke keuzes een organisatie maakt en waarvoor ze een krediet nodig heeft. We zijn immers geen bank, maar net een alternatief voor de reguliere financiële instellingen. Al moet het globale verhaal natuurlijk wel kloppen met de missie van Hefboom. In mijn rol als moderator zorg ik dat iedereen aan bod komt, dat elk aspect bekeken wordt en dat er op het einde een beslissing wordt genomen.”

Mature organisaties

Welk soort organisaties dienen dan een kredietdossier in? “We merken dat het vaak mature organisaties zijn, zij vinden blijkbaar makkelijk de weg naar Hefboom. Nieuwe of nieuwsoortige organisaties zien we minder vaak. Dat komt omdat ze in een beginfase vaak financieel kwetsbaar zijn en we met Hefboom geen risicokapitaal verschaffen. Daarvoor kunnen ze onder andere terecht bij de collega’s van Trividend. De uitdaging voor Hefboom is om voldoende de vinger aan de pols te houden van nieuwe ontwikkelingen, van nieuwe sociale bewegingen.”

“Een ander kenmerkend element in de dossiers is vaak de vastgoed-component. Organisaties komen bij ons aankloppen voor de aankoop of renovatie van een gebouw of een andere investering. Dat heeft weer te maken met het feit dat de aanvragers meestal mature organisaties zijn. Vandaag is de USP van Hefboom nog steeds duidelijk. Maar wat als klassieke banken nog meer richting duurzaamheid opschuiven? Wat is dan nog het verschil? En dus moeten we het unieke van Hefboom blijven benadrukken. Enkel zo kunnen we ons in de toekomst blijven onderscheiden.”

Engagement en zingeving

Erik combineert een aantal engagementen als vrijwilliger. Op die manier wil hij zijn ervaring en expertise doorgeven. “Maar het is ook een manier om bij te leren. De samenleving verandert immers heel snel. Vrijwilligerswerk is voor mij een manier om bij te blijven. En ik word ook gewoon graag gevraagd, dat is mijn ijdel kantje. (lacht) Ik denk echt dat elke mens graag gevraagd wordt. Dan krijg je het gevoel van gezien en gewaardeerd te worden. Vrijwilligerswerk is dus ook een zoektocht naar zingeving. En ik geloof dat als je mensen gericht vraagt voor hun specifieke expertise, je meer en makkelijker vrijwilligers kan aantrekken.”

Hoe bewaakt hij dan dat niet iedereen aan zijn mouw komt trekken en dat hij constant als vrijwilliger aan de slag is? “Ik ben actief in heel wat organisaties, maar alles samen is dat ook niet zo veel. Het komt gemiddeld neer op één volledige dag in de week. Ik vind het fijn om die verschillende engagementen te combineren. En ik steek er ook structuur in. Van maandag tot donderdag ben ik beschikbaar, maar vrijdag en het weekend hou ik in principe vrij. Dat heb ik zo afgesproken met mijn vrouw die ook vrijwilligerswerk doet. Er moet ook tijd zijn voor elkaar en de familie.”

Vrijwilligers waarderen

Vrijwilligerswerk is voor Erik een manier om bezig te blijven, al moet het ook wel zinvol en plezierig zijn. “Ik heb ook al heel uitvoerende zaken gedaan, zoals het digitaliseren van museumstukken. Daar heb ik op zich geen probleem mee, maar dat wil ik niet de hele tijd doen. En dat is een beetje het probleem. Vrijwilligerswerk in Vlaanderen is nog te veel beperkt tot het uitvoerende. Veel organisaties hebben het moeilijk om vrijwilligers te betrekken bij meer inhoudelijke of beheersmatige aspecten, in de kern van hun werking dus. De vaste krachten vinden het vaak ook niet makkelijk om dingen uit handen te geven. En dat terwijl er veel competente en ervaren vrijwilligers zijn die een grote toegevoegde waarde kunnen hebben.”

“Dat is een uitdaging voor het vrijwilligersbeleid van heel wat organisaties. En dus doe ik graag een oproep. Schakel niet enkele helpende handen in, maar ook helpende hersenen. Ga gericht op zoek naar de extra competenties die je nodig hebt. Werk de profielen uit die je nodig hebt om je bestuur sterker te maken. Voor het kredietcomité van Hefboom zoeken we bijvoorbeeld enkele mensen die in het werkveld staan, die dagelijks met sociale economie bezig zijn. Die expertise missen we vandaag.”

Toegevoegde waarde

Dat is meteen nog een misverstand dat Erik uit de wereld wil helpen. “Vrijwilligers hoeven inderdaad niet altijd gepensioneerden te zijn. Er is veel potentieel bij actieve professionals die voor een klein deel van hun tijd een maatschappelijk engagement op willen nemen. Dat zie je ook in ons kredietcomité. Denk dus als organisatie goed na over de sterktes die je al in huis hebt en de expertise die je nog mist. Als je een juridisch profiel zoekt, ken je dan misschien een jurist in jouw netwerk die enkele uren per maand als vrijwilliger wil werken? Door dergelijke high potentials te vragen om af en toe iets voor jouw organisatie te doen, kan je echt vooruitgang boeken.”

De toegevoegde waarde van vrijwilligers wordt volgens Erik nog vaak onderschat. “Zorg dus voor een betere match tussen organisaties met een vraag en vrijwilligers met bepaalde kennis en expertise. Vrijwilligerswerk kan meer zijn dan boeken terug zetten in de bib of bonnetjes verkopen op een feest. Tegelijk moeten we ook oppassen voor de institutionalisering van vrijwilligerswerk. Vrijwilligers dienen bijvoorbeeld niet om in een rusthuis de taken van het verzorgend personeel over te nemen. Het is een moeilijk evenwicht. En niet altijd makkelijk om als vrijwilliger met een brede achtergrond tot in de kern van de werking te geraken. Dat is niet altijd erg, maar voor organisaties wel een gemiste kans om die expertise niet te gebruiken.”

Zelf ook vrijwilliger worden bij Hefboom?

Wil jij graag jouw kennis en talent inzetten om onze werking te ondersteunen? Dan horen we graag van jou!
Vul het contactformulier hieronder in of mail ons via hefboom@hefboom.be