“Wij bouwen bruggen. Geen muren.“
“Wij bouwen bruggen. Geen muren.” Een terugblik op de FEBEA-conferentie van 2025.
Naar jaarlijkse gewoonte blikt onze communicatieverantwoordelijke Margaux terug op de conferentie van FEBEA: een tweedaagse bijeenkomst waarbij Europese ethische en alternatieve financiers verzamelen om van elkaar te leren, ambities te delen en samen naar de uitdagingen en de toekomst te kijken. Hieronder deelt ze de hoogtepunten van die samenkomst in oktober met als thema The next chapter of ethical finance.
De bergen, het meer en het groen zaten er misschien voor iets tussen, maar er hing een enorme energie in de lucht tijdens deze tweedaagse in het Zwitserse Thun. Niet van angst of onzekerheid, maar van vastberadenheid en engagement voor een betere samenleving. Die visie weerklonk ook in de openingstoespraak van FEBEA-voorzitter Pedro M. Sasia. Zelden hoorde ik afgelopen jaar zo’n krachtige en verbindende speech. Je kan de speech hier integraal lezen (beschouw het als 5 minuten van je waardevolle tijd die absoluut de moeite waard zijn, vanaf paragraaf 6).
Een poging om de kernboodschappen samen te vatten:
- Ethische financiering is geen nichecorrectie op het systeem, maar een beweging die het verhaal van welvaart, inclusie en vrede herschrijft. We moeten ons als sector dan ook niet aanpassen aan de dominante naratieven rond financiering en economie, maar ze herschrijven.
- We build bridges, not walls. Financiële instellingen kunnen veerkrachtig zijn, zonder destructief te worden en ambitieus zonder naïef te zijn. De globale uitdagingen worden niet opgelost met tanks. Vrede bekomen we niet door te investeren in oorlog.
- We willen technologie omarmen als middel van verbinding en niet ten koste van sociale of ecologische waarden en normen. We omarmen technologie die jongeren niet enkel aantrekt als doelgroep maar verwelkomt als mede-auteurs in het economische verhaal.
- De FEBEA-gemeenschap kiest ervoor om financiering als instrument van bevrijding en solidariteit in te zetten, niet van dominantie. Waar dan ook ter wereld.
We moeten ons de vraag stellen welk toekomstverhaal we samen willen bouwen en welke stempel we willen drukken voor toekomstige generaties. Die vraag stond centraal tijdens de conferentie dit jaar.
De nood aan vertrouwen en een ander narratief.
De eerste dag bracht de ‘FEBEA youth encounter’ ons samen met jongeren uit verschillende Europese landen. Het doel? Jongeren informeren over en actief betrekken bij ethische financiering. Daar werd tijdens de ochtendkoffie al meteen een bijzonder ontnuchterende trend gedeeld: we hebben vandaag wereldwijd meer vertrouwen in bedrijven en klassieke banken dan in overheden. NGO’s doen het ook niet slecht, maar het vertrouwen in het beleid is onrustwekkend. Als sector kunnen we de kans grijpen om dat vertrouwen te winnen en uit te breiden, maar we botsen daar meteen ook op een belangrijke uitdaging qua zichtbaarheid. Ethische financiering en bij uitbreiding de sociale en duurzame economie zijn vaak nog (te) onzichtbaar voor het brede publiek.
Hoe kunnen we de nood aan en de waarde van ethische financiering dus meer zichtbaar én begrijpbaar maken voor generaties die vooral het klassieke bankmodel kennen?
Die vraag stond ook centraal in een tweede workshop die ik meepikte, rond communicatie en advocacy. De sleutel ligt enerzijds bij onderwijs en anderzijds bij storytelling en belangenbehartiging. Hoe kunnen we een duidelijk verhaal brengen van positieve financiering en een bancair systeem waarbinnen people en planet even belangrijk zijn als de profit? En hoe kunnen we mensen bewust maken dat je als overheid, organisatie en individu met je centen wel degelijk een verschil kunt maken? Daar ligt nog heel wat potentieel (en werk op de plank voor lobbyisten en communicatiemanagers).
Megatrends en ongemakkelijke realiteiten
Toekomstdenker Roger Spindler schetste onze wereld in razendsnelle verandering met en bijna even razendsnelle, maar indrukwekkende, presentatie. Hij drukte ons met de neus op onze samenleving of ‘civilisation’ die ondertussen meer weg heeft van een ‘zuvielisation’ (zu viel; te veel). In deze context wordt onze intermenselijke conversatie één van de belangrijkste technologieën. Opnieuw weerklonk de boodschap dat we ons niet blind mogen laten leiden door technologieën maar ze gebruiken om betekenis te creëren en in verbinding te blijven. Na een periode van individualisering wordt community opnieuw belangrijk. We zoeken samenhorigheid, zowel fysiek als digitaal. Waarbij zelfs ‘om-line’ vandaag een populaire trend wordt: online tijd afwisselen met meer offline interacties en activiteiten waarbij aandacht en kwaliteit centraal staan en digitale prikkels verbannen worden. Ook voor ethische financiers zitten hier opportuniteiten in. We kunnen ons positioneren als kwaliteitsvolle sector, met betekenisvolle oplossingen voor de samenleving.
Naast deze technologische trends, deelde professor Marek Hudon inzichten uit de academische wereld, zoals de –ietwat ongemakkelijke- realiteit van vandaag waarin maatschappelijke en politieke discoursen thema’s uit de ethische financiering kapen. Denk maar aan termen als ‘impact’ of ‘financiële inclusie’. Daarom is opnieuw een duidelijke positionering van ethische financiering belangrijk.
Een pleidooi voor meer schoonheid
Uit een panelgesprek met de Alterntieve Bank Schweiz, de Duitse GLS Bank, en de coöperatieve financiers Fondazione di Comunità di Messina en Crédal kwamen 4 belangrijke inzichten van hoe we ons als ethische financiers nog meer kunnen onderscheiden van klassieke banken en waar we het verschil voor aandeelhouders, investeerders en klanten kunnen maken:
- Democratische besluitvorming: Door collectieve intelligentie te stimuleren en beslissingen vooral democratisch te nemen, kan je een sterk draagvlak creëren als organisatie waarop je toekomstgericht kan bouwen. Als coöperatie is dit uiteraard ook voor Hefboom een basisprincipe van onze werking.
- Service-excellentie en kwaliteit staan voorop: ethische financiering is nodig, omdat we ondersteuning bieden waar kwaliteit boven kwantiteit gaat. De menselijke connecties en omkadering primeren.
- Lokale projecten en ondernemers kunnen wel degelijk tot systeemverandering leiden. Kleine organisaties met lokale impact kunnen uitgroeien tot modellen die gekopieerd of uitgebreid kunnen worden. Onderschat de impact van kleine, vernieuwende projecten niet.
- Om onze positieve maatschappelijke impact te vergroten, is kapitaal nodig. We moeten durven actief op zoek te gaan naar die middelen en elkaar daarin ondersteunen.
- Schoonheid is belangrijk: als je de toekomst kan vormgeven, wil je toch dat die er mooi uitziet? We mogen gerust pleiten voor meer schoonheid en die ook omarmen.
Net als elk jaar, bracht deze conferentie een analyse van de realiteit en het huidige politieke en economische klimaat waarbinnen we onze weg banen als ethische financiers. Maar laat deze ambitie voor meer schoonheid iets zijn wat ons, niet alleen binnen FEBEA, maar universeel verbindt. We willen tenslotte allemaal een mooiere toekomst.
En die toekomst start hier en nu. Ze ligt in de keuzes die we maken en de positieve verandering die we creëren en, zo benadrukte ook Pedro Sasia:
“De enige weg vooruit is samen.”